Bunlar
- Dört-beş yaşlarında bir çocuk, eliyle biraz uzaktaki dört kişiye eliyle işaret edip annesine sordu: “Bunlar ne yapıyor?”
- Annesi, acaba duydular mı diye düşünüp mahcup oldu önce. Sonra, sevecen bir ses tonuyla, “İnsanları öyle elinle göstermemen gerekir” dedi. “insanlar bundan rahatsız olurlar.” Sonra, “‘Bunlar’ da dememeliyiz” diye ekledi. “İnsanlar için onlar diyebiliriz, ama bunlar diyemeyiz.”
- Bu diyalogu işiten bir gencin zihninde ‘onlar-bunlar’ kelimeleri gidip geliyordu: Neden onlar diyoruz da, bunlar diyemeyiz? Sonra şu cevabı buldu kendince: Çoğul kipinde biz-siz-onlar var, ama ‘bunlar’ yok.
- Bu cevap ona yetmedi. Daha derin bir mana veya bir ima olmalı diye düşündü. Neydi acaba?
- O esnada başka bir ortamda, iki arkadaş insanlar için ‘bunlar’ diye bir ifade kullanılamaz diye konuşuyorlardı. Masum bir kelime değildi bu. İnsanı özne değil nesne olarak görme, küçümseme, değersizleştirme gibi bir ima da içeriyordu.
- O esnada bir yardımsever, yardım ettiği kişiler için “Bunlar” ifadesi kullandı yayındaki kişiyle konuşurken. Yardım edilenlerden biri bu ifadeyi işitti ve incindi.
- Başka bir kişi, bir televizyon programında tanıtılan yardım faaliyetinde aynı ifadeyi duydu. Bu kelime kendisine yönelik olarak kullanılmış gibi üzüldü. “Elimiz yaparken dilimiz yıkmasa, elimiz düzeltirken dilimiz bozmasa ve kırmasa keşke!” diye söylendi durdu.
- Ama o sırada televizyondan canlı yayınlanan bir mitingde bir siyasetçi, birbiri ardınca, “Bunlar var ya bunlar...” diye başlayan cümleler sıralamakla meşguldü.
- Bu sözleri işiten bir karı koca, küçük şeylerin aslında küçük olmadığına, büyük şeylerin habercisi olduğuna dair bir sohbete daldılar. Bir kelimede dikkat insanî çok meselede dikkatin delili olduğu gibi, bir kelimede itinasızlık birçok meselede hoyratlık ve nobranlığın habercisi olabilirdi.
- “İnsanların dikkatli olması, kırmadan dökmeden konuşması için bunları yazmak lazım” dedi onlardan biri. “Bir kelimeyle bir insanı yıkmak da mümkün, bir kelimeyle yıkılmış bir insanı ayağa kaldırmak da.”
- Diğeri gülümsedi: “Bak, sen de bunlar dedin! Ama neyse, burada bu kelime kullanılabilir, çünkü insanları kastediyor değilsin.”